Bursa'nın değerleri

Bursa asırlar boyunca önemli medeniyetlere başkentlik yapmasının yanında, Bursa denilince birlikte anıldığı pek çok değere de sahiptir. Ya da sözkonusu değerlerden bahsedildiğinde beraberinde hemen Bursa akla gelir. İşte Bursa ile birlikte anılan değerlerimiz.

Bursa'lı ünlü kişiler

Zeki Müren (1931-1996) : Türk Sanat Müziği bestecisi ve ses sanatçısıdır. Zeki Müren 6 Aralık 1931 yılında Bursa'da doğdu. Türk Sanat Müziği sanatçısı. 24 Eylül 1996 Salı günü, TRT İzmir Televizyonu'nda kendisi için düzenlenen tören sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu hayata gözlerini yumdu. Cenazesi görülmemiş bir halk kalabalığının katılmasıyla büyük bir törenle kaldırıldı. Mezarı, doğum yeri olan Bursa'da Emirsultan mezarlığındadır.
Türk müziğinin sembol isimlerindendir. "Sanat Güneşi" olarak anılan sanatçı Türk müziğine birçok eser kazandırmıştır.

Müzeyyen Senar : 1919 yılında Bursa Keles'te doğmuştur. Türk müziğinin eşsiz yorumcularından olan sanatçı müzik dünyasına birçok değerli ses kazandırmıştır. Genç yaşında kazandığı şöhreti günümüze kadar sürekli artarak gelmiştir.

Adnan Şenses : 21 Ağustos 1935'te Mudanya'nın Siği (Kumyaka) Köyü'nde doğdu. İlkokula Ankara İsmet İnönü ilkokulu'nda başlayan Adnan Şenses, tahsilinin devamını İstanbul'a taşındıkları Karagümrük İlk ve Ortaokulu'nda tamamladı. Ailesinin isteği üzerine marangozlukla ilgilenen Şenses, 1956 yılında çevresinin sesine verdiği ilgi doğrultusunda müzik hayatına atıldı. Şenses, 35 civarında film çevirdi ve birçok albüm yayımladı.

Yıldırım Gürses (1939-2001) : 1939 yılında Bursa'da doğdu. Sanat hayatına 1951 yılında Bursa Ses Kralı seçilerek başladı. 350'yi aşkın Türk Sanat Müziği bestesine imza atan sanatçı, 14 Mayıs 2001 tarihinde 61 yaşında kalp krizi sonucu öldü.

İlhan İrem (1955) : Türk Pop Müziği'nin ünlü bir sesi ve bestecisidir. Yurt içinde ve dışında birçok yarışmada Türkiye'yi temsil etmiştir.

Şefik Bursalı Türk ressamı (Bursa 1903 - Ankara 1990) : 1903 yılında Bursa'da doğdu. İbrahim Çallı Atölyesinde öğrenim gördü. Bir süre Avrupa'daki sanat merkezlerinde resim çalıştı. İzmir, Konya ve İstanbul'da resim öğretmenliği yaptı; 1936'dan itibaren Ankara Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde öğretim üyesi oldu. 1987'de Mimar Sinan Üniversitesi tarafından kendisine profesörlük ünvanı verildi. 20 Nisan 1990'da hayatını kaybetti.
Tablolarında Bursa'nın tarihi ve turistik görünümlerini ele alan ressam, doğduğu kent Bursa'yı ölümsüzleştirmeyi başarmıştır. Eserleri Atatürk'ün isteği üzerine 1937-1938 yıllarında Sovyetler Birliği ve Avrupa'nın çeşitli kentlerinde sergilenmiştir.
Bursa'da yaşadığı sokağa ve bir sanat galerisine adı verilmiştir. Bursa'daki Kültürpark'ta büstü bulunur. 2000 yılından bu yana her yıl Kültür Bakanlığı tarafından ressamın adına resim yarışması düzenlenmektedir.

Sabiha Gökçen (1913-2002) : 22 Mart 1913 yılında Bursa'da doğmuştur. Dünya'nın ilk kadın savaş pilotu ve ilk Türk kadın pilot. Atatürk'ün manevi kızıdır. 22 Mart 2001 tarihinde Ankara'da vefat etmiştir.

Celal Bayar (1883-1986) : Birinci T.B.M.M'de milletvekili olarak görev almıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin 3. Cumhurbaşkanlığı göreviyle birlikte Türk siyasi hayatında önemli bir yeri vardır. 103 yaşında ölen Celal Bayar, doğduğu yer olan Gemlik'e bağlı Umurbey köyündeki anıt mezarda yatmaktadır. Doğduğu ev müze olarak kullanılmaktadır.

İsmail Hakkı Bursalı Türk şairi ve yazarı (Aydos 1653 - Bursa 1725) : Bursa'da Osman Fazlı'nın onayıyla Celvedi Tekkesi'ne şeyh oldu. 1722'de bütün kitaplarını bağışlayarak bir kütüphane kurdu ve bir tekke yaptırarak son yıllarını kitap yazmakla geçirdi. Bursalı İsmail Hakkı usta, hattatlığının yanı sıra, İslam felsefesi, ahlak ve tefsirle ilgili manzum ve düzyazı olarak yüzden çok yapıt bırakmıştır. Yapıtlarında aklın tek başına gerçeğe ulaşamayacağını, kesin bilginin Tanrıya özgü olduğunu ileri sürerek, bilimi Tanrıya özdeşleştirmiş, bilime Tanrı aşkıyla ulaşabileceğini ileri sürmüştür. Şiirlerinin çoğu Yunus'a naziredir, ya da Yunus tarzını işler.

Ulubatlı Hasan Türk Askeri (Bursa 1428 - İstanbul 1453) : İstanbul surları üzerinde ilk Türk sancağını dikerken şehit düşen yiğit askerdir. 1428 yılında Bursa'nın Ulubat köyünde doğdu. Fatih Sultan Mehmet'in kumandasında Ordu-yı Hümayun'a asker olarak İstanbul kuşatmasına katıldı. 1453 yılındaki büyük taarruz sırasında İstanbul surları üzerine ilk Türk sancağını dikerken şehit düştü. İstanbul'un Fethi'nin bayraklaşmış bir kahramanı olarak adı beş yüz yıldan beri gönüllerde yaşar. Ulubat'ta adına dikilmiş bir anıt vardır.

Pınar Kür (1943) : Çağdaş Türk Edebiyatı kadın yazarlarındandır.

Bursa Mutfağı

İskender Kebabı

Türkiye'nin dört bir yanında tanınan kebaplardan biridir. XIX. yüzyılın sonlarına doğru Bursalı İskender Usta tarafından yapılmaya başlanmıştır. Döner Kebap, diğer ızgara etlerle, küçük küçük kesilen ince pidelerin üzerine yayılarak yoğurt, tereyağlı salça ile servis edilmesinden oluşan çok lezzetli bir yemektir. Bursa'ya, sonra tüm Türkiye'ye yayılmıştır.

İnegöl Köftesi

XIX. yüzyılda Balkanlardan gelen göçmenlerin getirdikleri küçük ızgara köfte, 1930'larda Bursa'da Mustafa Besler tarafından açılan dükkanda "İnegöl Köftesi" adıyla satılmaya başlanmıştır. Bu lezzetli köfte Bursa ve İnegöl ile özdeşleşmiştir.

Kestane Şekeri

Uludağ eteklerinin ünlü kestanesinden yapılan Kestane şekeri, Şekerli şerbette kaynatılan kestaneden yapılmaktadır.

Kemalpaşa Tatlısı

Önceleri peynir tatlısı olarak bilenen bu tatlı 1930'lu yıllarda Mustafakemalpaşa ilçesinde üretilmeye başlanmış ve bütün yurda yayılmıştır. Bu tatlı koyun peynirinden yapılmaktadır. Peynir, un, irmik ve yumurta yoğurularak 3-4 cm. çapında kurabiyeler haline getirilip fırında pişirilir. Daha sonra torbalar halinde satışa sunulur. Kaynayan şekerli şerbete atılarak tatlı haline dönüştürülür.

Mihalıç Peyniri

Yöresel peynirlerimizden olan Mihalıç peyniri, özellikle Bursa, Balıkesir il merkezleri ile bunlara bağlı Karacabey Mustafakemalpaşa, Manyas, Bandırma, Erdek, Gönen ye Savaştepe ilçelerinde üretilmektedir. ilk olarak Karacabey'de yapıldığı için bu ilçenin eski adı olan Mihalıç adım almıştır. Yaklaşık 200 yıllık bir geçmişe sahip olan bu peynir, Osmanlı döneminde, şimdiki Karacabey harasmın bulunduğu Mihalıç yöresinde, hayvancılıkla uğraşan göçmen Arnavutların öncülüğünde yapılmıştır.

Diğer Değerlerimiz

Karagöz ve Hacivat

Halk dilinde Karagöz oyunu olarak adlandırılan gölge oyunu, Türk kültür yaşamında önemli bir yer almaktadır. Karagöz oyununun kökeni konusunda yapılan araştırmalar da ise bu oyunun Bursa ile yakın ilintisi olduğu görülmüştür. Çünkü hem bu gölge oyununun kahramanları olan Karagöz ile Hacivat Bursalıdır, hem de bu oyunu yaratan Şeyh Küşteri Bursalıdır. İşte bu nedenle Bursa'da uluslararası düzeyde gölge oyunu festivalleri düzenlenmektedir.

Karagöz Gölge Oyunu bir çerçeveye gerdirilmiş olan beyaz bir perdenin ardında oynanır. Figürler, perdeye gölgenin vurmasını sağlayan bir ışık kaynağının önüne tutularak oynatılır. Eskiden meşale mum olan bu ışık kaynağının yerini bugün elektrik ampulleri almıştır.

Mehter önce Bursa'da kuruldu

Mehter Takımı, bando takımıdır. Kökeni Anadolu Selçukluları'na kadar uzanmaktadır. Orhan Bey'in Bursa'nın fethinden sonra, Bursa Mehterhanesi'ni kurduğu kabul edilir. Osman Gazi'nin yeğeni Ak Timur da, bir anlamda ilk Mehter Başı sayılabilir. Çünkü, mehterin düzenleme işi, bu kişiye verilmiştir.

Mehter yürüyüşünde sağ adımla başlanan yürüyüşlerde, her üç adımda bir durularak sağa sola selamlar verilir. Bir mehter takımı 64 kişiden oluşur. Mehterin başındaki şefe mehter başı denilmekte olup, bu kişi zurna çalmaktadır. Mehterde, sekiz zil çalan "zilzen", sekiz nakkare çalan "nakkarezen", sekiz boru çalan "boruzen", sekiz tabl çalan "tablzen" ve dokuz çavuş bulunmaktadır.

1826 yılında Yeniçeriliğin kaldırılmasıyla, mehter takımları da ortadan kaldırıldı, yerine bugünkü gibi bando takımları oluşturuldu. Cumhuriyet döneminde ilk kez 1963 yılında kurulan Bursa Mehter Takımı, 1991 yılında örgütlenerek yeniden düzenli olarak faaliyete geçmiştir.

Dünyada müziksiz oynanan tek oyun; Kılıç-Kalkan

Bursa halk oyunları genel olarak; kılıç kalkan savaş oyunu, Uludağ Türkmen oyunları, Rumeli halk oyunları olarak üç bölüme ayrılır. Uludağ Türkmen oyunları iki veya daha fazla kişi ile karşılama ve halka biçimi ile oynanır, ekip oyunu özelliği taşımaktadır. Yöreye özgü oyunlarda ellerde genellikle zil ya da kaşık gibi ritim araçları bulunmaktadır. Türkmen oyunları "Güvende", "Sekme", "Düz oyun", "Büyük oyun" ve "Cezayir" olarak kısımlara ayrılmaktadır. Bu oyunların büyük bir kısmı türküler eşliğinde oynanmaktadır.

Kılıç-Kalkan, dünyada müziksiz oynanan halk oyunlarından biridir. Bu oyunun Anadolu'da Türklerden önce de oynandığı belirlenmiştir. Oyun, adı üzerinde, oyuncuların kuşandıkları kılıç kalkanla oynanır. Kılıç ve kalkan ile oyuncuların ayak ve diz vuruşlarıyla çıkardığı sesler, müziğin ve ritmin yerini tutar. Eski dönemin savaşlarını simgeleyen kılıç-kalkan oyunları altı figürden oluşup her birinin anlamı vardır. Oyun sekiz, on ya da daha fazla kişi tarafından oynanır. Bursa'da faaliyette bulunan çok sayıdaki Kılıç-Kalkan ekibi, özgün karakteriyle yurt içinde ve yurt dışında çok sayıda ödüller almıştır.